Rak jajnika. Jakie są metody diagnostyki i leczenia?

Podstępny złośliwy nowotwór kobiecy, będący piątym najczęściej diagnozowanym nowotworem, w początkowej fazie rozwija się bezobjawowo. Potocznie lekarze mówią o nim – cichy zabójca, bo tylko u niewielkiego odsetka kobiet wykrywany jest na wczesnym etapie. Niska świadomość o istnieniu choroby również nie pomaga.  Rak jajnika jest wciąż zbyt późno diagnozowany, dlatego włączamy się aktywnie do akcji, mającej na celu promowanie Świadomości Raka Jajnika. W artykule znajdziesz przydatną wiedzę na temat najnowszych metod diagnostyki i leczenia raka jajnika.

Rak jajnika – rozpoznanie

Najczęściej raka jajnika rozpoznaje się̨ w wyższych stopniach zaawansowania (III i IV), gdy jest już rozsiany na inne narządy i daje objawy. U większości chorych ponad rok przed rozpoznaniem raka jajnika występują̨ niespecyficzne objawy dyspeptyczne. U ponad 70% pacjentek zostaje zdiagnozowany dopiero, kiedy pojawia się wodobrzusze, czyli nagromadzenie płynu w jamie otrzewnowej. Najwięcej przypadków raka jajnika notuje się pomiędzy 50. a 70. rokiem życia. Dziedziczny rak piersi oraz dziedziczny nowotwór jajnika na skutek mutacji genów BRCA1 i BRCA2 występują we wszystkich grupach etnicznych i rasowych. Ryzyko zachorowania na nowotwór wrasta u osób, które:

• w przeszłości chorowały już na nowotwór,
• mają co najmniej dwóch krewnych, u których został zdiagnozowany nowotwór,
• są w wieku poniżej 60 roku życia, a u ich rodziców występowały takie same nowotwory,
• mają bliskich chorujących na nowotwory, zwłaszcza piersi i jajnika,
• mają krewnych, u których zdiagnozowano kilka różnych nowotworów.

Diagnostyka raka jajnika – testy genetyczne i inne

Z uwagi na istotną rolę w profilaktyce oraz w leczeniu wszystkie kobiety chore na raka jajnika powinny mieć́ przeprowadzoną konsultację genetyczną oraz przeprowadzone badanie oceniające występowanie mutacji w genie BRCA1/2. Uważa się, iż u ponad 40% kobiet, które odziedziczyły uszkodzoną kopię genu BRCA1/2, rozwinie się rak jajnika u ok. 70% rak piersi, a osoby z mutacją BRCA1/2 mają również większe prawdopodobieństwo zachorowania na raka trzustki czy prostaty. Wykonanie badania molekularnego mutacji w genach BRCA1/2  (BRCA1 BRCA2) pozwala na wczesną identyfikację statusu nosicielstwa mutacji w tych genach. Wykrycie mutacji u osoby zdrowej stanowi wskazanie do objęcia jej nadzorem onkologicznym nakierowanym na wcześniejsze wykrycie raka.

Guzy jajników

Wyróżnia się szczególną grupę̨ raków jajnika o niskim potencjale złośliwości, nazywaną guzami o granicznej złośliwości. Guzy te zazwyczaj lokalizują̨ się̨ w jednym jajniku, występują̨ zwykle u kobiet w wieku rozrodczym, a średni wiek ich występowania wynosi 38-45 lat. Prawie 75% guzów granicznych rozpoznawanych jest w okresie bezobjawowym, dzięki ultrasonografii dopochwowej. 

Profilaktyka chorób ginekologicznych jest kluczową kwestią w dbaniu o zdrowie kobiet. Dzięki nowoczesnej diagnostyce molekularnej, doświadczonym specjalistom i najnowocześniejszym aparatom diagnostycznym możemy zaproponować naszym pacjentkom profilaktykę na najwyższym światowym poziomie. Nie można już dłużej zwlekać, szczególnie kiedy mówimy o jednym z najgorzej rokującym nowotworze złośliwym u kobiet.

Dlatego na badania profilaktyczne przyjdź zanim zachorujesz! Regularne, profilaktyczne badania są niezbędne m.in. dlatego, iż pomagają zapobiegać chorobom i nowotworom.

Pamiętaj! Nowotwory lub inne choroby wykryte we wczesnym stadium dają duże szanse na wyleczenie.

O jakich badaniach należy pamiętać? Bardzo ważne jest aby regularnie przeprowadzać badania:

• samokontroli piersi, raz w miesiącu, tydzień po okresie, po dwudziestym roku życia,
• palpacyjne badanie piersi wykonywane przez lekarza ginekologa lub Twoją położną POZ co 6-12 miesięcy, po dwudziestym piątym roku życia,
• USG piersi, raz w roku, po dwudziestym piątym roku życia,
• mammografia, co dwa lata, u kobiet powyżej czterdziestego roku życia,
• badanie ginekologiczne i badanie cytologiczne, raz w roku, powyżej 25 roku życia,
• USG ginekologiczne dopochwowe, raz w roku, powyżej 25 roku życia.

Jeżeli w Twojej rodzinie wystąpiły nowotwory piersi, jajnika, trzustki czy prostaty wykonaj profilaktycznie ocenę występowania mutacji w genach BRCA1 oraz BRCA2.

Badania te, nieodpłatnie, w ramach refundacji przez Narodowy Fundusz Zdrowia mogą wykonać kobiety, które zostały zakwalifikowane do grupy podwyższonego ryzyka. Natomiast osoby chcące sprawdzić, czy nie są nosicielami mutacji, mogą je przeprowadzić odpłatnie.

Kiedy wykonać badanie USG?

USG ginekologiczne (dopochwowe) najlepiej wykonywać raz na rok lub raz na dwa lata. To badanie pozwala ocenić́ strukturę i położenie macicy, a także błony śluzowej macicy – endometrium. Najlepszym jak dotąd sposobem kontroli jajników wydaje się być badanie USG, w czasie, którego ocenie poddaje się również jajniki – określając ich strukturę, położenie oraz ilość́ i wielkość́ pęcherzyków, w których zachodzi dojrzewanie komórek jajowych. Zastosowanie ultrasonografii umożliwia odpowiednio wczesne dostrzeżenie zmian i wykrycie nieprawidłowości w postaci guzów i torbieli. Jednakże samo badanie ultrasonograficzne może nie być wystarczające, a nie każda torbiel u miesiączkującej kobiety okaże się wymagającą operacji.

Kolejnymi badaniami diagnostycznymi wykorzystywanymi w diagnostyce nowotworów jajnika jest ocena poziomu markerów Ca-125 i HE-4. Test ROMA (Ca 125+ HE4+ ocena ryzyka). We wczesnych etapach raka jajnika poziomy markerów mogą pozostawać na prawidłowym poziomie, jednocześnie wysokie stężenie markerów nie zawsze oznaczać chorobę nowotworową. Proponujemy, aby przed każdym profilaktycznym badaniem USG ginekologicznym oznaczyć stężenia markera Ca125, a wyniki przechowywać, by lekarz prowadzący mógł ocenić zmiany w stężeniach tego markera na przebiegu ostatnich lat.

Wyniki badań przedstaw jednemu z naszych lekarzy ginekologów, który po wnikliwym zebraniu wywiadu oraz zbadaniu przygotuje propozycje diagnostyczno-terapeutyczne.

Rak jajnika jest wciąż zbyt późno diagnozowany, dlatego zachęcamy wszystkie Kobiety do regularnych wizyt u ginekologa i odbywania kontroli zdrowotnych, które pozwolą na wychwycenie ewentualnych zmian na wczesnym etapie.