Odra – choroba zakaźna. Czy grozi nam epidemia odry?
Odra jest wirusową chorobą zakaźną, która łatwo się rozprzestrzenia i może powodować epidemie. Nie należy jej lekceważyć, ponieważ powikłania z nią związane mogą być bardzo groźne.
Jak można się zarazić wirusem odry?
Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa odry, który przenosi się drogą kropelkową (kaszel, kichanie) oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z nosa, gardła lub moczem osoby chorej. Od momentu zakażenia wirusem do wystąpienia pierwszych objawów choroby może upłynąć 10-12 dni. Osoba zakażona zaraża innych na około 4 dni przed wystąpieniem objawów.
Objawy odry
Charakterystyczną dla odry wysypkę może poprzedzać gorączka, złe samopoczucie, zapalenie spojówek, katar, kaszel. Wraz z rozwojem choroby temperatura wzrasta do 39-41°C. W jamie ustnej pojawiają się białe wykwity otoczone czerwoną linią (plamki Koplika), a następnie czerwona wysypka stopniowo zlewa się w plamy i obejmuje całą głowę i ciało.
W następstwie zakażenia wirusem odry mogą pojawić się powikłania w postaci wtórnego, bakteryjnego zapalenia płuc, zapalenia ucha środkowego, zapalenia mózgu, zapalenia mięśnia sercowego, poronień oraz stanu zwanego podostrym stwardniającym zapaleniem mózgu (SSPE).
SSPE jest postępującym, przeważnie śmiertelnym uszkodzeniem mózgu. Pojawia się 7 do 10 lat po infekcji i prowadzi do śmierci w ciągu 3 lat od pojawienia się objawów. Pacjenci doświadczają zmian zachowania, pogorszenia funkcji poznawczych, mają problemy z widzeniem. Mogą też pojawiać się zaawansowane symptomy neurologiczne, takie jak silne skurcze i ostatecznie silne fizyczne i psychiczne osłabienie prowadzące do śmierci.
Szczepienia ochronne
Główny Inspektorat Sanitarny apeluje o wykonywanie szczepień ochronnych. Szczepionka przeciw odrze występuje w postaci skojarzonej jako szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce. W jej skład wchodzą żywe, osłabione wirusy. Szczepienie przeciw odrze należy do szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) podawanych dzieciom w Polsce wg obowiązującego kalendarza szczepień (dwie dawki pierwsza w 13-14 miesiącu życia i druga 6 lub 10 roku życia). W związku ze zwiększoną zachorowalnością na odrę w tym roku podjęto decyzję o wcześniejszym tj. w 6 r.ż. podawaniu drugiej dawki szczepienia. Skuteczność szczepienia po podaniu 2 dawek szczepionki wynosi 98-99%.
Według danych GIS w okresie od stycznia do października ubiegłego roku zarejestrowano 128 przypadków zachorowań na odrę. W analogicznym okresie roku 2017 było ich 58. Rosnąca liczba zachorowań na odrę jest związana z większą liczbą rodziców, którzy nie zgadzają się na szczepienia dzieci, jak również migracji ludności z obszarów o wysokim stopniu występowania odry.
Przed wprowadzeniem w Polsce powszechnych szczepień przeciwko odrze (1975r.), chorowały tysiące osób. Przechorowanie odry daje trwałą odporność na całe życie.
Jeśli jednak nie pamiętasz, czy chorowałeś lub nie byłeś szczepiony, to powinieneś:
– zgłosić się do swojego lekarza,
– wykonać badanie poziomu przeciwciał przeciwko odrze,
– poddać się szczepieniu ochronnemu.
W celu pełnego uodpornienia należy przyjąć dwie dawki szczepionki.
Pamiętaj, że:
- na odrę chorują głównie osoby niezaszczepione,
- odra jest szczególnie niebezpieczna dla osób z osłabionym układem odpornościowym,
- w 2017 roku liczba osób chorych na odrę w Europie wzrosła czterokrotnie w stosunku do 2016 r.,
Badanie przeciwciał
Pozwala wykryć zakażenie wirusem odry. Obecność przeciwciał w klasie IgM wskazuje na świeżą infekcję wirusem, natomiast przeciwciała w klasie IgG występują u pacjentów, którzy przechorowali odrę oraz po szczepieniu.
Przeciwciała przeciw wirusowi odry występują w surowicy niemal wszystkich pacjentów w trakcie i po infekcji. Przeciwciała klasy IgM pojawiają się zaraz po wystąpieniu objawów, a ich obecność może być potwierdzona testem ELISA lub immunofluorescencji pośredniej (IIFT). U 50% pacjentów IgM pojawiają się w ciągu trzech dni, a u ponad 90% w ciągu 10 dni – po pojawieniu się wysypki. Test anty-wirus odry ELISA (IgM) jest testem szybszym i czulszym w diagnozie odry – w porównaniu do innych dostępnych testów. Przeciwciała anty-wirus odry klasy IgG i IgM są pewnym markerem pozwalającym wykryć zakażenie wirusem odry.
Poziom przeciwciał w surowicy osób szczepionych przeciw wirusowi odry jest 8 do 10 razy niższy niż u osób, które na odrę chorowały.
Konsultacja medyczna
Medycyna rodzinna
Informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólnoinformacyjny i edukacyjny. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy czy leczenia. Zaleca się konsultację z lekarzem lub innym wykwalifikowanym pracownikiem ochrony zdrowia w celu uzyskania porady dotyczącej konkretnych objawów, dolegliwości czy stanu zdrowia.