Kortyzol

Hormon sterydowy produkowany w korze nadnerczy wpływający na przemianę węglowodanów (zwiększa glukoneogenezę i glikogenogenezę), tłuszczów (zwiększa lipolizę) oraz białek (nasila ich katabolizm) oraz (słabiej niż aldosteron) na gospodarkę wodno-elektrolitową (nasila resorpcję zwrotną sodu w cewkach nerkowych i sprzyja wydalaniu potasu przez nerki). Działa przeciwzapalnie i immunosupresyjnie, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, powoduje uwalnianie wapnia z kości, powoduje uwalnianie rezerwy szpikowej granulocytów, hamuje natomiast czynność układu limfocytarnego. Kortyzol stanowi 75-90% całkowitej ilości kortykoidów krążących we krwi. Produkcja i wydzielanie glikortykosteroidów w korze nadnerczy pozostaje pod kontrolą hormonu adrenokokortykotropowego (ACTH) wytwarzanego w przysadce mózgowej i czynnika uwalniającego ACTH - kortykoliberyny CRF produkowanej przez podwzgórze. Regulacja ta odbywa się na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego. Steroidy nadnerczowe krążą we krwi w postaci połączeń z białkami głównie z transkortyną i albuminą. Przemiana hormonów sterydowych do biologicznie nieaktywnych metabolitów odbywa się w wątrobie.

Stosowany jest również jako lek w leczeniu niektórych przewlekłych chorób (np.astmy oskrzelowej) oraz interwencyjnie, krótkotrwale lub jednorazowo w leczeniu stanów zagrożenia życia (np.wstrząs,stan astmatyczny).
Znaczenie badania: diagnostyka zaburzeń czynności kory nadnerczy,poszukiwanie nowotworów hormonalnie czynnych (produkujących hormony) ,kontrola w terapii sterydami nadnerczowymi.
Wartości nieprawidłowe: w zespole Cuschinga, w chorobie Addisona. Zaburzenia wydzielania powodują nadczynność lub niedoczynność nadnerczy.
Uwaga: w warunkach fizjologicznych hormon wydzielany w rytmie dobowym ze wzrostem stężenia w godzinach rannych i obniżeniem w godzinach wieczornych.Jest klasycznym hormonem stresu.
Pojedynczy wynik ma charakter poglądowy i nie może stanowić o rozpoznaniu choroby. Zawsze skonsultuj się z lekarzem.