Dietoterapia SIBO – o czym warto wiedzieć?

Czyli dieta w SIBO

Czy często odczuwasz wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub inne problemy trawienne? Może masz trudności z kontrolą masy ciała lub cierpisz na niedobory witamin? Jeśli tak, istnieje możliwość, że masz SIBO – przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego. Objawy SIBO mogą być mylące. Często przypominają objawy innych chorób trawiennych, takich jak np. zespół jelita drażliwego (IBS). Dlatego do niedawna diagnozowanie tego schorzenia nie było łatwe a walka z nim trudna.

Obecnie wiemy już jak skutecznie diagnozować i leczyć SIBO, a kluczową rolę odgrywa dietoterapia. W artykule znajdziesz niezbędne informacji na temat diety przy SIBO. Jakich produktów należy unikać, a także jakie są zalecenia dotyczące wprowadzenia diety low fodmap. Przyjrzymy się również aspektom leczenia SIBO, takim jak antybiotykoterapia i suplementacja probiotykami. Wiedza na temat dietoterapii SIBO może okazać się kluczowa dla osób borykających się z tym schorzeniem. Pomoże poprawić jakość życia i zdrowie przewodu pokarmowego.

SIBO – dlaczego bakterie są tak ważne?

SIBO to stan, w którym bakterie bytujące zwykle w jelicie grubym, zaczynają namnażać się i kolonizować jelito cienkie. Flora bakteryjna przewodu pokarmowego ma fundamentalne znaczenie dla układu odpornościowego i metabolizmu. Bakterie bytujące w jelitach produkują ważne substancje jak kwas masłowy, foliany i witaminę K. Główne bakterie ,,zamieszkujące” przewód pokarmowy to bakterie z rodzin: Firmicutes, Proteobacteria, Actinobactera i Bacteroides. Niezwykle ważne jest zatem, aby równowaga flory bakteryjnej naszych jelit była stale utrzymywana. 

Zaburzenia w obrębie składu flory bakteryjnej mogą powodować konsekwencje zdrowotne. Jednym z zaburzeń jest SIBO, czyli przerost flory bakteryjnej jelita cienkiego (small intestinal bacterial overgrowth). Bakterie obecne w nadmiarze w jelicie cienkim mogą fermentować spożywane przez nas jedzenie, co prowadzi do produkcji gazów, takich jak wodór i metan. Te gazy mogą powodować dyskomfort, wzdęcia, bóle brzucha i inne objawy związane z nadmiernym gazem.

Przyczyny przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego

Jest wiele przyczyn występowania SIBO i ciężko podać jeden najważniejszy czynnik, zwiększający ryzyko wystąpienia choroby. W literaturze wymienia się najczęściej:

• przebyte infekcje jelitowe,
• choroby autoimmunologiczne,
• dysbiozy indukowane długotrwale stosowaną antybiotykoterapią,
• endometriozę.

Częstość występowania SIBO 

Dostępne są różne dane dotyczące częstości występowania SIBO. Wartość tę można uśrednić do przedziału od 2,5 do nawet 22% populacji. Dane te są zależne od jednostek chorobowych występujących u pacjentów. Dla przykładu u pacjentów, u których zdiagnozowano zespół jelita drażliwego (IBS, irritable bowel syndrome), częstość występowania SIBO kreuje się już na poziomie od 35% do nawet 80%.

SIBO jest również często spotykane u pacjentów z:

• celiakią,
• chorobą Crohna,
• niedoczynnością tarczycy,
• zespołem złego wchłaniania laktozy, 
• marskością wątroby.

Ciekawostką jest, że osoby z otyłością mogą mieć pewną predyspozycję do występowania SIBO. Wynika to z wieloaspektowości choroby otyłościowej, która może doprowadzić również do zmian w obrębie flory bakteryjnej.

Objawy i konsekwencje zdrowotne SIBO

Początkowo SIBO może rozwijać się bezobjawowo lub objawami przypominać IBS:

• wzdęcia brzucha,
• bóle brzucha,
• biegunki,
• dyskomfort w jamie brzusznej.

Co ważne, nieleczone SIBO może prowadzić do:

• niezamierzonej utraty masy ciała pacjenta (tym samym zwiększając ryzyko niedożywienia),
• niedokrwistości,
• chorób skóry (np. trądzik),
• chorób wątroby,
• niedoborów witaminy D lub witaminy B12.

Diagnostyka i leczenie SIBO

Dobrym narzędziem diagnostycznym dla SIBO jest wodorowy test oddechowy. To metoda diagnostyczna nieinwazyjna, prosta do zastosowania i uznana przez naukę za skuteczną. Badanie ma swoje uzasadnienie dlatego, że ilość wydychanego przez pacjenta wodoru określa aktywność metaboliczną i ilość bakterii beztlenowych w jelitach. To pozwala na diagnostykę SIBO.

Ważne jest, aby odpowiednio przygotować się do badania. 1-2 dni przed badaniem pacjent powinien unikać produktów z dużą ilością łatwo fermentujących węglowodanów (high fodmap).  W dniu testu należy być na czczo. Odpowiednie przygotowanie się do badania jest niezmiernie istotne. Więcej informacji na temat przygotowania oraz samego testu znajdziesz tutaj: Wodorowy test oddechowy – diagnostyka SIBO. 

Jednym z fundamentów leczenia SIBO jest antybiotykoterapia. Polega na zastosowaniu preparatów o szerokim spektrum działania, co pozwala na przywrócenie równowagi w obrębie flory jelitowej jelita. Po kuracji antybiotykami kluczowa jest również kuracja probiotykami, co dodatkowo pozwala na ponowne zahamowanie rozwoju bakterii odpowiedzialnych za występowanie objawów przy SIBO.       

Jak powinna wyglądać dieta przy SIBO? Czym jest dieta low fodmap?     

Kluczową sprawą leczenia SIBO jest oczywiście odpowiednia dieta, a w świetle nauki najlepiej egzamin zdaje dieta z ograniczeniem łatwo fermentujących węglowodanów, czyli dieta low fodmap (poniżej przedstawiono tabelę produktów low i high fodmap). Dietę tą należy stosować po przeprowadzonej antybiotykoterapii. Ten model żywienia pozwala na złagodzenie objawów charakterystycznych dla SIBO czy IBS. Choroba ma charakter nawrotowy, więc warto na stałe popracować nad zmianą prowadzonego trybu życia i budowaniu odpowiednich nawyków żywieniowych.

Fundamentem do poprawy samopoczucia i zdrowia jest wykluczenie poważniejszych schorzeń przewodu pokarmowego i postawienie odpowiedniej diagnozy. Jeśli podejrzewasz, że masz SIBO, bo doświadczasz wymienionych powyżej dolegliwości, ważne jest, abyś skonsultował się z gastroenterologiem. Lekarz skieruje Cię na badania w celu postawienia prawidłowej diagnozy, opracuje plan leczenia, który będzie obejmować zarówno antybiotyki, jak i zmiany w diecie i stylu życia.  Skutecznym podejściem do leczenia jest zastosowanie odpowiednio skomponowanej diety pod okiem wykwalifikowanego dietetyka. 

Wodorowy test oddechowy – diagnostyka SIBO – sprawdź szczegóły

Autor tekstu
Dietetyk mgr Maciej Pokarowski