Nadciśnienie tętnicze – czy może być groźne?

Nadciśnienie tętnicze krwi nie daje uciążliwych objawów klinicznych, dlatego wiele osób przez lata nie wie o swojej chorobie. Występuje coraz częściej u osób nawet po 40 roku życia. Wśród symptomów choroby można wymienić: poranne bóle głowy, zawroty głowy, zaczerwienienie twarzy, szyi, krwawienie z nosa, niektórzy gorzej znoszą wysiłek fizyczny. Kiedy jednak mając nadciśnienie w porę nie podejmiemy leczenia, dochodzi do wielu groźnych powikłań narządowych.

Czym w ogóle jest ciśnienie tętnicze krwi? – z tym pytaniem zwracamy się do kardiologa dr. Piotra Flisa.

– Mówiąc obrazowo, to siła, która sprawia, że krew znajdująca się w naczyniach przepływa przez kolejne tętnice. Siła ta nie tylko przesuwa krew w naczyniach, ale naciska na ściany naczyń. Zwiększone ciśnienie tętnicze w naczyniach, czyli nadciśnienie powoduje nadmierny nacisk na ścianki tętnic. Im dłużej trwa taka sytuacja, tym większe uszkodzenia zachodzą w naczyniach, co w konsekwencji prowadzi do  niebezpiecznych zmian w narządach wewnętrznych.

Co sprzyja powstawaniu nadciśnienia tętniczego?

– Mówimy o dwóch rodzajach nadciśnienia – pierwotnym i wtórnym. Pierwotne, nazywane inaczej idiopatycznym, ma niewyjaśnioną przyczynę. Sprzyja mu wiek powyżej 60 roku życia, nadwaga, niewłaściwa dieta z nadmierną ilością soli, obfite odżywianie, brak ruchu, alkohol, palenie papierosów, stres. Często też nadciśnienie tętnicze występuje rodzinnie.

Nadciśnienie wtórne jest wynikiem istniejącej już choroby. Może występować przy schorzeniach nerek, chorobach naczyń, wadzie serca czy też cukrzycy. Dlatego tak ważne jest postawienie właściwej diagnozy i podjęcie skutecznego leczenia.

O leczeniu decyduje lekarz kardiolog i on nadzoruje cały ten proces. W niektórych przypadkach wystarczy obniżenie masy ciała, odpowiednia dieta, ruch. Częściej jednak konieczne jest wprowadzenie środków farmakologicznych, co nie zwalnia pacjenta z obowiązku stosowania się do zasad zdrowego trybu życia.

Jakie badania są wskazane dla osób z nadciśnieniem tętniczym?

– Ponieważ nadciśnienie tętnicze powoduje zmiany w siatkówce oka, wskazane są badania dna oka wykonane u okulisty. Okresowo należy wykonać badanie ogólne i posiew moczu oraz oznaczyć we krwi stężenie potasu, sodu i kreatyniny, co pozwoli sprawdzić funkcjonowanie nerek. U wszystkich chorych zaleca się kontrolę poziomu cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów. Osoby z nadciśnieniem powinny wykonać badanie EKG.

Jakie zalecenia miałby Pan Doktor dla pacjentów z nadciśnieniem?

• Jeśli chorujesz na nadciśnienie, systematycznie sprawdzaj i zapisuj jego wartość. Pomiary należy wykonywać rano, w południe i wieczorem.
• Kontroluj poziom cholesterolu i cukru we krwi.
• Regularnie przyjmuj przepisane leki. Samowolne ich odstawienie może doprowadzić do pogorszenia stanu zdrowia.
• Zwiększ aktywność fizyczną wg zaleceń lekarza.
• Zrezygnuj z palenia papierosów.
• Ogranicz spożycie alkoholu.

Warto dodać na zakończenie, że przyjmowanie leków nie zwalnia z zachowania odpowiedniej diety i nie kończy się, gdy ciśnienie się unormuje.

Nadciśnienie, a dieta

Dietetycy zalecają przede wszystkim zdrową i dobrze zbilansowaną dietę. Generalnie wiadomo, że przy nadciśnieniu należy ograniczyć spożycie soli, ale co jeść, by faktycznie dieta była zdrowa?

Zaleca się, by dziennie spożywać ok. 400 g warzyw i owoców ( w tym 3/4 to warzywa). Są źródłem witamin, minerałów (m.in. magnezu i potasu, których niedobór wywołuje zachwiania w pracy układu sercowo-naczyniowego, a rolą potasu jest między innymi regulacja ciśnienia krwi), błonnika pokarmowego, flawonoidów, które wspomagają prawidłową pracę serca i pomagają utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. Potwierdzono to w badaniach osób będących na diecie jarskiej, u których ryzyko sercowo-naczyniowe było niższe niż na diecie mięsnej. A kasze?  Podobnie jak warzywa i owoce są źródłem błonnika pokarmowego, flawonoidów, witamin i minerałów.

Już 200 g warzyw i owoców na dzień zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej oraz chorób układu krążenia. Szczególnie dobroczynne działanie mają zielone warzywa liściaste, warzywa krzyżowe, jabłka, czarne porzeczki, pełnoziarniste produkty zbożowe czy orzechy.

Ograniczamy tłuste produkty zwierzęce na rzecz ryb i olejów roślinnych oraz chudego nabiału.

Tłuste mięso oraz tłuszcze zwierzęce są źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Ich nadmierne spożywanie skutkuje wzrostem poziomu cholesterolu we krwi i pojawieniem się incydentów naczyniowych, w tym nadciśnienia. Unikajmy też mięsa przetworzonego.

Kwasy OMEGA na nadciśnienie

Źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych są ryby i oleje roślinne. Zawierają kwasy nienasycone-omega-6 i omega-3 oraz jednonienasycone, które obniżają poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, zmniejszają ryzyko odkładania się płytki miażdżycowej w naczyniach krwionośnych, a tym samym zapobiegają zamykaniu się światła naczyń, które jest przyczyną nadciśnienia tętniczego.

Ryby morskie, będące źródłem kwasów omega-3 – DHA, powinno się spożywać co najmniej dwa razy w tygodniu, by dostarczyć  odpowiedniej ilości kwasów DHA i zmniejszyć ryzyko sercowo-naczyniowe. Zaleca się, by tłuszcze roślinne spożywać na surowo i jako dodatek do potraw.

Nabiał to źródło białka i wapnia. Wybieramy jednak te o obniżonej zawartości tłuszczu. Wśród produktów nabiałowych warto spożywać fermentowane (jogurty naturalne, maślanki, kefiry), ponieważ zawierają bakterie probiotyczne, które korzystnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, obniżają poziom cholesterolu we krwi i wpływają na metabolizm tłuszczu w organizmie.

Wprowadzenie wszystkich tych składników w codziennym żywieniu wpływa korzystnie na prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia i chroni przed jego dysfunkcją.

Jak utrzymać dietę na nadciśnienie

Niestety stosowanie się do wszystkich zaleceń bywa trudne i uciążliwe, ale nie jesteśmy z tym wszystkim sami, bowiem z pomocą przychodzą dietetycy. Można na przykład stosować indywidualny plan żywieniowy, który specjalista układa pod nasze szczególne potrzeby i stan zdrowia lub gotowy plan żywieniowy. Gotowa dieta online to korzystna opcja ponieważ nie wymaga wizyt w przychodni, a plan ułożony jest pod daną jednostkę chorobową przez doświadczonego dietetyka. Zawsze jest możliwość skonsultowania się, podczas np. Teleporady  ze specjalistą, który dietę przygotował.

Stosując zalecenia dietetyczne i wprowadzając do tego codzienną aktywność fizyczną, można poprawić jakość swojego życia,  wspomóc leczenie nadciśnienia bądź obniżyć ryzyko jego wystąpienia, a przy tym skutecznie zapobiegać chorobom układu krążenia.