Cukrzyca typu I czy II?

Wciąż zbyt mało wiemy o cukrzycy, mimo że słyszymy o niej niemal na co dzień.  uważamy, że nas to nie dotyczy i nigdy nas nie spotka. Czyżby? Czy nasza codzienna dieta oraz nasz styl życia zaspokaja w odpowiedni sposób potrzeby naszego organizmu? A przecież stawka jest wysoka. Wielu chorych na cukrzycę umiera przedwcześnie,  z powodu ciężkich powikłań, jakie niesie ta choroba. Nieprawidłowo leczona cukrzyca atakuje różne narządy i układy organizmu, dlatego tak ważna jest edukacja w cukrzycy.

Na temat cukrzycy, podawania insuliny, kontroli poziomu cukru rozmawialiśmy ze specjalistą w dziedzinie pielęgniarstwa diabetologicznego, panią Alinę Linkiewicz.

Jak rozpoznać cukrzycę i jakie symptomy powinny nas zaniepokoić?

– Najczęściej obserwowanym objawem choroby jest wzmożone pragnienie, bez uzasadnionej przyczyny. Wypijanie kilku litrów płynów dziennie, a przy tym odwodnienie organizmu, może wskazywać na rozwój cukrzycy. Innymi oznakami problemów cukrzycowych są ospałość, brak kondycji, szybkie męczenie się, za co mogą odpowiadać zaburzenia elektrolitowe. Charakterystyczne są też stany zapalne dróg moczowych i okolicy narządów płciowych. Przyczyną jest mocz z dużą ilością glukozy, stanowiący doskonałą pożywkę dla bakterii.

Zaobserwowanie niepokojących zmian powinno skłonić nas do szybkiej wizyty u lekarza. Chorobę można potwierdzić badaniem krwi i moczu na obecność cukru. Jeśli glikemia o dowolnej porze dnia jest wyższa niż 200 mg/dl, a na czczo wynik badania przekracza 125 mg/dl, możemy mówić o rozpoznaniu cukrzycy.

Cukrzyca typu I

Cukrzyca typu I (insulinozależna) rozpoczyna się najczęściej w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym, choć zdarzają się przypadki zachorowania w każdym wieku.

Jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, polega na zniszczeniu komórek trzustkowych produkujących insulinę. Od początku choroby występuje jej niedobór.

Objawem jest częste oddawanie moczu, wzmożone pragnienie, utrata wagi mimo dużego apetytu, senność, osłabienie, nudności. Czasami przebiega na tyle gwałtownie, że dochodzi do śpiączki cukrzycowej.

Leczenie od początku polega na podawaniu insuliny. Pacjent w zasadzie może jeść wszystko, tylko musi do tego dostosować odpowiednią ilość leku. Niestety wymaga to dużej dyscypliny, kilkakrotnego pomiaru cukru w ciągu dnia.

Cukrzyca typu II

Cukrzyca typu II występuje głównie u dorosłych, choć w ostatnich latach niepokój wzbudzają coraz częstsze przypadki wśród dzieci.

Przyczyną choroby są czynniki genetyczne i środowiskowe, bardzo często wiąże się z otyłością. Istotą choroby nie jest brak insuliny tylko niewłaściwe jej działanie w tkankach (jest to tzw. insulinooporność), co prowadzi do podwyższonego poziomu glukozy we krwi.

Początki cukrzycy typu II łatwo przeoczyć. Przez wiele lat poziom glukozy może być na lekko podwyższonym poziomie i tylko badanie krwi może pokazać nieprawidłowości. Niestety w czasie tego bezobjawowego okresu toczą się zmiany w naczyniach krwionośnych, które sprzyjają miażdżycy. Bywa, że powikłania wyprzedzają rozpoznanie cukrzycy.

Leczenie cukrzycy typu II opiera się na zdrowych, regularnych posiłkach ograniczających cukry proste i tłuszcze zwierzęce.

Czy z cukrzycą można normalnie funkcjonować, pracować, korzystać z różnych form aktywności sportowej, itd. …

– O to głównie nam chodzi. Chory, który dowiaduje się, że ma cukrzycę musi nauczyć się żyć z tą chorobą. Wiadomo, że długotrwałe utrzymywanie się wysokiego stężenia glukozy we krwi prowadzi m.in. do uszkodzenia niektórych tkanek i narządów. Dlatego musimy nauczyć pacjenta samokontroli – pomiarów stężenia glukozy we krwi przy pomocy glukometru, a w przypadku terapii insulinowej – dawkowania leku w zależności od poziomu cukru.  Insulina nie może być podawana doustnie, ale wyłącznie podskórnie. Fiolki z insuliną dostosowane są do „wstrzykiwaczy”, które umożliwiają samodzielne dawkowanie i podawanie insuliny. Dawkę można korygować w zależności od poziomu cukru przed posiłkiem i rodzaju aktywności fizycznej.

Jaka dieta w cukrzycy i co z wysiłkiem fizycznym…

– Wbrew pozorom dieta cukrzycowa nie polega wyłącznie na wyeliminowaniu cukru. Obejmuje ona szereg zaleceń dotyczących czasu i jakości posiłków. Powinna być dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta i uwzględniać jego wiek, płeć, wagę, rodzaj leczenia (insulinoterapia bądź farmakoterapia).

Osoby z nadwagą będą miały oczywiście zaleconą dietę, która ogranicza ilość spożywanych kalorii i prowadzi do redukcji masy ciała. Trzeba jednak pamiętać, że przy cukrzycy nie są wskazane diety restrykcyjne czy stosowanie głodówek. W niektórych przypadkach (cukrzyca typu 1) może wystąpić niedożywienie. Wówczas stosuje się dietę o wyższej energetyczności.

Ważną zasadą w diecie są regularne posiłki, które należy spożywać co 3 godziny (5 posiłków dziennie). Dieta powinna być odpowiednio zbilansowana czyli zawierać właściwie dobrane składniki odżywcze – białka, tłuszcze i węglowodany. Nie jest wskazane spożywanie tłuszczów zwierzęcych i dużej ilości czerwonego mięsa. Osoby z cukrzycą oczywiście nie mogą spożywać cukru, najlepiej też zupełnie zrezygnować z alkoholu.

Aktywność fizyczna ma również nieoceniony wpływ na leczenie cukrzycy. Wysiłek, właściwie dozowany, obniża poziom glukozy we krwi, zmniejsza ciśnienie tętnicze, obniża ryzyko zawału serca i udaru mózgu oraz zmniejsza zapotrzebowanie organizmu na insulinę. Aktywność fizyczna powinna być dostosowana do ogólnego stanu zdrowia, wydolności organizmu i tolerancji wysiłku u pacjenta. Nie wskazane są ćwiczenia siłowe, zalecana zaś jazda na rowerze, jogging, pływanie, szybki marsz. Wcześniej jednak należy skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie dawkowanie insuliny przed planowanym wysiłkiem. Chodzi o to, aby nie doprowadzić do hipoglikemii czyli gwałtownego spadku cukru we krwi, co może skutkować nawet utratą przytomności.

W całej edukacji pacjenta z cukrzycą istotne jest przekonanie go, że nie jest sam, że jest wiele osób i specjalistów oferujących pomoc i że z chorobą da się normalnie żyć.  To niełatwe, ale jak najbardziej możliwe, jeśli zostanie podjęta odpowiednia współpraca. Skonsultuj bezpłatnie ze specjalistą.

Poradnia diabetologiczna CM Luxmed.