Okołoustne zapalenie skóry

Okołoustne zapalenie skóry to częsta dolegliwość, która może dotyczyć osób w każdym wieku i każdej płci. Na pierwszy rzut oka przypomina trądzik, choć nim nie jest. Stanowi duży problem dermatologiczny i estetyczny.

O objawach i sposobach leczenia dorosłych i dzieci rozmawiamy z lekarzem dermatologiem, Panią Joanną Nowak-Guzowska.

Nazwa choroby sugeruje, że zmiany chorobowe pojawiają się wokół ust. Rzeczywiście tak jest?

Okołoustne zapalenie skóry (dermatitis perioralis) jest chorobą, która przedstawia się na skórze w formie subtelnych, drobnych grudek rumieniowych lub drobnych pęcherzyków. Rzeczywiście, najczęściej zlokalizowana jest wokół ust. W mniej typowych przypadkach mogą być zajęte także fałdy nosowo-wargowe, podbródek, policzki i czoło. Choroba najczęściej występuje u kobiet między 16 a 45 r.ż., rzadziej u mężczyzn. Natomiast 7 proc. wszystkich przypadków okołoustnego zapalenia skóry dotyczy dzieci poniżej 12 r.ż.

Jakie objawy powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u dermatologa?

Zmiany skórne są nierównomiernie zgrupowane, ale symetryczne, zlewając się, mogą przybrać postać wyprysku z delikatnym złuszczeniem. Typowa jest także obwódka skóry niezmienionej wokół granicy czerwieni wargowej. Zmianom skórnym towarzyszyć może świąd oraz pieczenie.

Choroba jest przewlekła i nawracająca. Czy można się przed nią w jakiś sposób chronić? Jakie są jej przyczyny?

Przyczyny zapalenia okołoustnego nie są do końca znane. Wpływ czynników genetycznych został wykluczony. Istnieją takie bodźce, które znacznie przyczyniają się do pojawienia się  zmian  skórnych w tych okolicach. W przypadku kobiet jako przyczynę można wskazać substancje zawarte w kosmetykach do pielęgnacji i makijażu, które działają drażniąco na mieszki włosowe i skórę, stosowanie antykoncepcji, zaburzenia gospodarki hormonalnej. Zdecydowanie częściej chorują kobiety i obserwuje się zaostrzenia w okresie przedmiesiączkowym. Choroba może pojawić się również u mężczyzn nieumiejętnie usuwających zarost.

Do innych przyczyn możemy zaliczyć stosowanie past do zębów z fluorem, nadmierną ekspozycję na promieniowanie słoneczne, stosowanie miejscowych środków nawilżających i natłuszczających, przewlekły stres. Natomiast szczególne znaczenie w rozwoju dermatozy okołoustnej ma stosowanie preparatów zawierających glikokortykosteroidy w postaci maści czy kremów bezpośrednio na skórę twarzy.

W jaki sposób leczy się okołoustne zapalenie skóry?

Leczenie polega przede wszystkim na wyeliminowaniu czynników, które wywołują i zaostrzają chorobę. Należy odstawić miejscowe glikokortykosteroidy, unikać substancji powodujących podrażnienia, unikać stosowania pielęgnacji preparatami nawilżająco — natłuszczającymi (emolientami), unikać nadmiernego makijażu.

Przy leczeniu stosuje się miejscowo antybiotyki.  

Okołoustne zapalenie skóry dotyka również dzieci?

Tak, chorują również dzieci. Przyczyną zapalenia okołoustnego u dzieci mogą być inhalacje z użyciem glikokortykosteroidów, przyjmowanie wziewnych glikokortykosteroidów, częste wkładanie przedmiotów i rąk do ust oraz wydzielaniem nadmiaru śliny.

Jak chronić dzieci przed okołoustnym zapaleniem skóry?

W okresie jesienno – zimowym można zauważyć zaostrzenie dermatitis perioralis u dzieci. Wynika to z częstszego występowania i zaostrzenia infekcji górnych dróg oddechowych i w związku z tym potrzeby częstszych inhalacji. Jest to związane nie tylko z samą inhalacją, ale również z nadużywaniem kremów czy maści na bazie sterydów na te zmiany skórne na twarzy. Miejscowe glikokortykosteroidy nasilają objawy zapalenia skóry. Trzeba pamiętać, że po zakończeniu nebulizacji należy wypłukać jamę ustną i umyć buzię dziecka, a kremy miejscowe sterydowe są przeciwwskazane. Jeśli zmiany się pojawią, można stosować oczywiście leczenie miejscowe antybiotykowe. Zachęcam jednak rodziców do tzw. ”terapii zero”, czyli do nienakładania żadnych preparatów miejscowych na twarz, tylko doprowadzenia do złuszczenia zmian skórnych, co spowoduje  samoistne  wygojenia po pewnym czasie.

Dlaczego konieczna jest konsultacja dermatologiczna?

Czasami zmiany wokół ust mogą być objawem innych chorób.  Są to na przykład kontaktowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry czy łojotokowe zapalenie skóry. Zmiany okołoustne mogą być też przyczyną niedoboru witamin lub objawem zakażeń bakteryjnych czy grzybiczych. Wtedy przybierają inną postać kliniczną. Warto więc zawsze skonsultować schorzenia wokół ust ze specjalistą dermatologiem.

Dziękujemy za rozmowę