Pierwsze objawy boreliozy – na co zwrócić uwagę po ugryzieniu kleszcza?
Borelioza – co to za choroba?
Borelioza, to zakaźna choroba bakteryjna, wieloukładowa wywołana przez krętki Borrelia. Przenoszona jest poprzez ukąszenie zakażonego kleszcza. Jest to jedna z najczęstszych chorób odkleszczowych w Europie i Ameryce Północnej. Szybkie rozpoznanie pierwszych objawów ma kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia i uniknięcia poważnych powikłań.
Co robić po ugryzieniu kleszcza?
Jeśli zostałeś ukąszony przez kleszcza, podejmij następujące kroki:
- Jak najszybciej usuń kleszcza – użyj pęsety o cienkich końcówkach, chwyć kleszcza jak najbliżej skóry i usuń ruchem prostym, bez obracania oraz tak, aby nie zgniatać odwłoku kleszcza.
- Dokładnie zdezynfekuj miejsce ukąszenia – użyj do tego np. spirytusu lub wody utlenionej.
- Obserwuj skórę przez kolejne tygodnie – zwróć uwagę na zmiany skórne i ogólny stan zdrowia.
- Zanotuj datę ukąszenia – może to być istotne w diagnostyce, jeśli wystąpią objawy boreliozy.
Pierwsze objawy boreliozy
Pierwsze symptomy boreliozy mogą pojawić się od kilku dni do kilku tygodni po ukąszeniu kleszcza. Warto zwrócić uwagę na następujące symptomy:
1. Rumień wędrujący
To najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy. Pojawia się zazwyczaj od 3 do 30 dni po ukąszeniu i wygląda jak czerwona plama, która stopniowo się powiększa, tworząc pierścieniowy kształt z jaśniejszym centrum. Może wystąpić w miejscu ukąszenia lub na innej części ciała.
2. Objawy grypopodobne
We wczesnym stadium borelioza może przypominać przeziębienie lub grypę. Mogą wystąpić:
- gorączka,
- dreszcze,
- bóle mięśni i stawów,
- ból głowy,
- zmęczenie.
3. Powiększone węzły chłonne
U niektórych osób może wystąpić obrzęk i tkliwość węzłów chłonnych w pobliżu miejsca ukąszenia.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli zauważysz rumień wędrujący lub pojawią się objawy grypopodobne w ciągu kilku tygodni od ukąszenia przez kleszcza, skonsultuj się z lekarzem. Borelioza może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- zapalenie stawów,
- problemy neurologiczne (np. porażenie nerwu twarzowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych),
- zaburzenia kardiologiczne (np. zapalenie mięśnia sercowego).
Szybkie wdrożenie antybiotykoterapii jest kluczowe dla skutecznego leczenia i uniknięcia przewlekłych powikłań.
Podsumowanie
Borelioza to poważna choroba wymagająca szybkiej diagnostyki i leczenia. Kluczowe jest obserwowanie objawów, zwłaszcza pojawienia się rumienia wędrującego. Po każdym ukąszeniu kleszcza warto monitorować swój stan zdrowia i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem oraz przeprowadzić kompleksową diagnostykę, czyli oznaczyć zarówno przeciwciała Borelioza IgM, jak i Borelioza IgG (po upływie 4-6 tygodni od potencjalnego momentu zakażenia). Wczesne rozpoczęcie leczenia pozwala uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Źródła:
1. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy, Borelioza z Lyme – informacje dla pacjenta, dostęp: https://www.pzh.gov.pl
2. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), Lyme Disease – Symptoms, Diagnosis, Treatment, dostęp: https://www.cdc.gov/lyme
3. European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC), Lyme borreliosis – Factsheet for health professionals, dostęp: https://www.ecdc.europa.eu
4. Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Zalecenia dotyczące diagnostyki i leczenia boreliozy z Lyme, dostęp: https://www.pteilchz.org.pl/wp-content/uploads/2025/02/Moniuszko-i-wsp.-Przeg-Epidemiol.-2023.pdf
5. Medycyna Praktyczna / mp.pl, Borelioza (choroba z Lyme), dostęp: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/73936,borelioza
Informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólnoinformacyjny i edukacyjny. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy czy leczenia. Zaleca się konsultację z lekarzem lub innym wykwalifikowanym pracownikiem ochrony zdrowia w celu uzyskania porady dotyczącej konkretnych objawów, dolegliwości czy stanu zdrowia.