Profilaktyczna mastektomia piersi

Rak piersi to najczęściej diagnozowany nowotwór u kobiet w Polsce i na świecie – każdego roku słyszy tę diagnozę ponad 21 tysięcy Polek. Dla większości z nich walka z chorobą zaczyna się w momencie wykrycia guza. Jednak są kobiety, które decydują się działać wcześniej — zanim rak w ogóle się pojawi. Wybierają profilaktyczną mastektomię — zabieg radykalny, budzący emocje i pytania: Czy to odważne, czy zbyt pochopne? Czy rzeczywiście ratuje zdrowie, a może nawet życie?

O tym, dla kogo jest to szansa na spokój i zdrowie, jak wygląda proces podejmowania decyzji i dlaczego w tej rozmowie ważne są nie tylko fakty medyczne, ale też emocje – opowiada dr n. med. Krzysztof Kozak, chirurg onkologiczny.

Coraz częściej słyszymy o tzw. profilaktycznych mastektomiach, zwłaszcza po tym, jak publicznie przyznały się do nich znane osoby, np. Angelina Jolie. Czym jest mastektomia piersi?

Profilaktyczna mastektomia, a mówiąc poprawnie mastektomia redukująca ryzyko zachorowania na raka gruczołu piersiowego, to operacyjne usunięcie obu piersi u kobiet zdrowych, które nie mają raka, ale znajdują się w grupie wysokiego ryzyka zachorowania. Głównym celem jest znaczące zmniejszenie ryzyka rozwoju raka piersi — badania pokazują, że taki zabieg może obniżyć ryzyko nawet o 90 – 95%.

Kto kwalifikuje się do takiej operacji?

Kluczowe są tu czynniki genetyczne i rodzinne. Najczęstszym wskazaniem jest obecność mutacji genów BRCA1 lub BRCA2, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi w ciągu całego życia aż o ok. 87%. Drugą grupą są kobiety z silnym wywiadem rodzinnym — np. gdy matka, siostra czy babcia chorowały na raka piersi w młodym wieku.

Czy każda kobieta z mutacją BRCA powinna od razu decydować się na mastektomię?

Absolutnie nie. To zawsze indywidualna decyzja. Zanim pacjentka zostanie zakwalifikowana do operacji, przechodzi kompleksową diagnostykę i konsultacje — genetyczne, psychologiczne, onkologiczne. Część kobiet wybiera intensywny nadzór w postaci badań obrazowych piersi co 6 miesięcy. Inne, zwłaszcza po urodzeniu dzieci lub z silnym obciążeniem rodzinnym, rozważają operację jako sposób na uwolnienie się od ciągłego lęku.

Jakie są najczęstsze obawy pacjentek?

Najczęściej boją się utraty kobiecości i zmian w obrazie własnego ciała. Nie każda pacjentka jest gotowa na operację, nawet wiedząc, że zmniejsza ryzyko zachorowania. Dlatego tak ważna jest opinia psychologa onkologicznego i rozmowy w grupach wsparcia. Drugim tematem jest kwestia powikłań — infekcji, problemów z gojeniem, utraty czucia czy konieczności kolejnych zabiegów korekcyjnych.

Czy profilaktyczna mastektomia oznacza, że kobieta jest całkowicie bezpieczna?

Niestety, nie. Żaden zabieg nie daje stuprocentowej gwarancji. Nawet po całkowitym usunięciu piersi zostaje minimalna ilość tkanki gruczołowej, w której – teoretycznie – nowotwór może się rozwinąć. Jednak ryzyko rozwoju raka piersi zredukowane jest do ok.  5-10%

Czy zabieg jest refundowany w Polsce?

Tak, od kilku lat NFZ refunduje operacje profilaktycznej mastektomii z jednoczasową rekonstrukcją. Do zabiegu mogą zostać zakwalifikowane pacjentki, u których:

• wykryto mutację w genie BRCA1/BRCA2 potwierdzoną dwukrotnie;
• mają obciążony wywiad rodzinny, tj. dwa zachorowania u krewnych I lub II stopnia przed 50. rokiem życia, lub trzy zachorowania w dowolnym wieku łącznie z pacjentką;
• rozpoznano u krewnych I stopnia metachronicznego lub synchronicznego raka piersi;
• potwierdzono obecność choroby proliferacyjnej przebiegającej z atypią komórkową.

Co chciałby Pan powiedzieć kobietom, które stoją przed decyzją o mastektomii profilaktycznej?

Przede wszystkim – nie jesteście same. To decyzja, która wymaga czasu, rozmów z ekspertami i wsparcia bliskich. Nie ma jednego słusznego wyboru – zarówno intensywna kontrola, jak i mastektomia są dobrą drogą, jeśli są świadome i przemyślane.

Dziękujemy za rozmowę.