RWA KULSZOWA – czyli atak korzonków nerwowych, lumbago

Wystarczy nagły skłon, czy gwałtowny ruch przy pochylaniu, by nie móc się już wyprostować. Najczęściej zdarza się to w najmniej oczekiwanym momencie i nie można się do tego przygotować. Najgorzej jak „zapalenie korzonków” zagoni nas do łóżka i nie chce odpuścić, a ból kręgosłupa wręcz paraliżuje nas od lędźwi, czasem aż do stopy.

Co wtedy możemy zrobić, aby sobie pomóc i czym właściwie jest rwa kulszowa, wyjaśnia nasz specjalista mgr Fabian Burakowski.

– Rwa kulszowa to bardzo dokuczliwy zespół objawów bólowych, na który składa się m.in. ostry ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa z promieniowaniem do pośladka, biegnący przez udo i łydkę aż do stopy, zmniejszenie siły mięśniowej oraz czucia powierzchownego na udzie lub stopie. Objawy mogą się utrzymywać od kilku dni do kilku tygodni. Ból bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie szczególnie w fazie ostrej.

Nerw kulszowy to największy nerw w naszym organizmie. Swoje początki ma w korzeniach nerwowych znajdujących się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Jest to jedno z najczęstszych miejsc, gdzie może dochodzić do ucisku / modelowania przez inne struktury, np. uszkodzony krążek międzykręgowy lub zmiany zwyrodnieniowe. Dalej biegnie on pomiędzy mięśniami grupy pośladkowej oraz kulszowo – goleniowej (tył uda) i na wysokości dołu podkolanowego dzieli się na 2 mniejsze nerwy: piszczelowy i strzałkowy. Na całej swojej długości występują charakterystyczne miejsca, w których istnieje ryzyko jego ucisku, np. okolica mięśnia gruszkowatego. W tym nerwie możemy sklasyfikować poszczególne włókna: czuciowe, ruchowe, autonomiczne.

Rwa Kulszowa – objawy

Paraliżujący ból przy zapaleniu korzonków, przy każdym ruchu promieniujący od pośladka do kończyny dolnej. To znak rozpoznawczy tej przypadłości, ale nie jedyny. Pacjent może odczuwać także:

• trudności w poruszaniu się, ze zmianą pozycji,
• utrudnione utrzymanie pozycji wyprostowanej,
• drętwienie i uczucie pieczenia wzdłuż przebiegu nerwu,
• mrowienie, drętwienie w palcach i stopach,
• osłabienie czucia powierzchownego w kończynie dolnej,
• zmniejszenie siły mięśniowej w zajętej nodze.

Początkową fazę ostrą rozpoczyna silny, rwący i kłujący ból pleców, promieniujący od lędźwi do pośladka. Najczęściej biegnie, przez udo i łydkę, do stopy.

Faza ostra, czyli początkowa? Ilu faz możemy się spodziewać?

– Przypadłość ta dzieli się na dwie fazy:

• ostra – zalecany jest odpoczynek oraz farmakoterapia,
• przewlekła, w której pomocna będzie fizjoterapia.

Faza ostra – zazwyczaj trwa kilka dni, charakteryzuje się silnym bólem. Problemem staje się zmiana pozycji w łóżku, często niemożliwością jest przyjęcie spionizowanej postawy (pacjenci mówią wtedy, że do WC chodzą na czworaka). Jest to faza, w której na ogół nie obędzie się bez farmakoterapii (leki przeciwbólowe, przeciwzapalne) w celu uśmierzenia bólu. Oczywiście taki stan trzeba skonsultować z lekarzem rodzinnym lub neurologiem, żeby wykluczyć inne schorzenia niż problemy odkręgosłupowe. Osobą pierwszego kontaktu może być również fizjoterapeuta, który podpowie jakie pozycje można przyjmować, a w razie potrzeby poinformuje o konieczności udania się na wizytę lekarską. Lekarz zaordynuje leczenie farmakologiczne, zleci badanie obrazowe lub wyda zwolnienie. 

Faza przewlekła – następuje stopniowo po fazie ostrej. Ta faza może trwać 2 tygodnie, a czasami kilka miesięcy. Pacjent może się poruszać, ale zazwyczaj w określonych pozycjach lub po dłuższym siedzeniu / chodzeniu odczuwa dyskomfort / ból, promieniowanie do nogi. Czasami utrzymuję się ciągłe zmniejszenie czucia powierzchownego, czy nawet niewielkie osłabienie siły mięśniowej. To jest czas, w którym trzeba odwiedzić fizjoterapeutę w celu zaplanowania terapii, która może pomóc w uniknięciu nawrotu dolegliwości oraz przyśpieszyć powrót do pełnej sprawności fizycznej.

Domowe sposoby na korzonki

– Unikałbym raczej mocnego nagrzewania, bo może to spotęgować stan zapalny. Delikatne ciepło natomiast może być przydatne, może zmniejszyć napięcie mięśniowe, które powstaję przy takich ostrych epizodach bólowych.

Aby zmniejszyć dolegliwości bólowe możemy przyjmować pozycje przeciwbólowe, np.: pozycja embrionalna lub leżenie na plecach z nogami ułożonymi na krześle (kończyny ugięte pod kątem 90 stopni w stawach biodrowych oraz kolanowych) – tzw. pozycja krzesełkowa.

Na tyle ile to możliwe, wskazany jest ruch. Nawet proste ćwiczenia jak unoszenia bioder w górę w pozycji leżącej, przekładanie kolan z lewej na prawą stronę, jeśli jest możliwość to spacery. Bezruch w łóżku gra na naszą niekorzyść. 

Kiedy bezwzględnie trzeba udać się do lekarza neurologa / neurochirurga?

– Do lekarza powinniśmy zgłosić się koniecznie, gdy obserwujemy u siebie:

• znacznie zmniejszoną siłę w kończynie dolnej np. opadanie stopy, brak możliwości wspięcia się na palce, stojąc na jednej nodze,

• niedowład kończyny dolnej,
• zaburzenia przy oddawaniu moczu, stolca (może świadczyć o znacznym ucisku na struktury nerwowe),
• silny ból.

Jakie są przyczyny problemów z korzonkami?

Jest wiele przyczyn problemów z korzonkami, poniżej podam te najważniejsze:

• ucisk na korzenie nerwowe, najczęściej na poziomie L5-S1 lub L4-L5,
• zablokowanie stawu międzywyrostkowego bądź krzyżowo-biodrowego – są to objawy imitujące dolegliwości bólowe pochodzenia nerwowego – podobne objawy jak ucisk na strukturę nerwową,
• przeciążenia kręgosłupa (praca fizyczna, ciąża, nadwaga),
• praca siedząca – przykurczone mięśnie, odwodnione krążki międzykręgowe (podatne na uszkodzenia) długotrwały ucisk nerwu,
• zwyrodnienia krążków międzykręgowych,
• stenoza kanału kręgowego, czyli jego zwężenie,
• kręgozmyk,
• nowotwory w okolicach kręgosłupa,
• otyłość.

Jak leczyć rwę kulszową?

– W fazie ostrej zaleca się odpoczynek oraz farmakoterapię by zmniejszyć silne dolegliwości bólowe. Dobrym rozwiązaniem jest wizyta u fizjoterapeuty, który po wywiadzie oraz badaniu zaplanuje indywidualny proces terapeutyczny dla Pacjenta. Najczęściej składa się z: terapii manualnej (mobilizacji), odpowiednich ćwiczeń oraz wspomagająco z zabiegów fizykoterapeutycznych (np. laser wysokoenergetyczny, prądy i inne.).

Rwa kulszowa to dolegliwość wyjątkowo dokuczliwa dla Pacjenta, która dopada nas często w najmniej oczekiwanym momencie. Warto żebyśmy wiedzieli jak sobie pomóc zanim trafimy do lekarza, czy fizjoterapeuty.