Stłuszczona wątroba – czy to poważny problem

Stłuszczona wątroba nie boli. Przez długi czas może nie dawać żadnych objawów. Jednak nieleczona może prowadzić do poważnych konsekwencji – zmian zapalnych, włóknienia a nawet marskości tego narządu i zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu wątrobowokomórkowego.

Co oznacza stłuszczenie wątroby?

Choroba wątroby może dotknąć nie tylko osoby z nadmierną masą ciała lub spożywających alkohol.     U podłoża niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD ang. non-alcoholic fatty liver disease) leżą nieprawidłowa dieta oraz niska aktywność fizyczna. Stłuszczeniu wątroby może towarzyszyć nadwaga lub otyłość oraz powiązane z nią zaburzenia metaboliczne, najczęściej: insulinooporność lub cukrzyca typu 2, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, zespół policystycznych jajników (PCOS), niedoczynność tarczycy.

Jak rozpoznać stłuszczenie wątroby?

Rozpoznanie stawia lekarz na podstawie oceny czynników ryzyka, badań krwi (aktywności aminotransferazy alaninowej ALT utrzymującej >30 IU/l u mężczyzn i >19 IU/l u kobiet) oraz obecności cech stłuszczenia w badaniu USG.

NAFLD w ostatnich latach przyjmuje postać epidemii i w zdecydowany sposób związana jest ze stylem życia. W związku z tym podstawą profilaktyki NAFLD są zmiany stylu życia obejmujące: zmianę nawyków żywieniowych, utrzymanie prawidłowej masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej do minimum 150 minut tygodniowo, 7-8 godzin snu na dobę oraz redukcja stresu.

Stłuszczenie wątroby dieta

Badania wykazują, że najkorzystniejszą dietą w stłuszczeniu wątroby jest dieta śródziemnomorska, u osób z nadmierną masą ciała o umiarkowanie zmniejszonej kaloryczności, skutkującej redukcją masy ciała około 0,5 kg/tydz. Szybszy ubytek masy ciała jest niewskazany i może przyczynić się do progresji zmian w wątrobie. Co ważne, korzyści ze stosowania się do zasad tej diety można odnieść również bez restrykcji kalorycznej, wprowadzając tylko same zmiany jakościowe.

Podstawą diety śródziemnomorskiej są:

• warzywa – minimum 400 g dziennie,
• pełnoziarniste produkty zbożowe (kasze gruboziarniste, pełnoziarniste mąki, niskoprzetworzone płatki, np. owsiane),
• niskotłuszczowy niedosładzany nabiał,
• nasiona strączkowe (fasola, soja, soczewica, ciecierzyca, groch),
• ryby i owoce morza, chude mięso,
• oleje roślinne (np. oliwa z oliwek, olej lniany, olej rzepakowy),
• owoce.

Warto, aby w jadłospisie codziennie pojawiały się zielone warzywa liściaste (sałata, szpinak, rukola, roszponka, jarmuż, natka pietruszki), np. w formie sałatek, zielonych koktajli, warzywnych soków, dań posypywanych obficie zieleniną.

Badania wykazują, że w stłuszczeniu wątroby korzystne może być spożywanie orzechów nieprzetworzonych w ilości 30 g dziennie. Orzechy zawierają korzystne dla naszego organizmu tłuszcze podobnie jak nasiona, pestki, oleje roślinne i tłuste ryby morskie (np. łosoś, makrela, śledź, halibut).

Czego nie jeść przy stłuszczonej wątrobie?

Z jadłospisu powinien zdecydowanie zniknąć cukier w każdej postaci: słodycze, ciasta, ciasteczka, cukier dodany do dosładzania, miód, napoje gazowane, soki owocowe, energy drinki, dosładzane produkty zbożowe, np. granola, płatki śniadaniowe, dosładzany nabiał, np. jogurty, mleko smakowe, serki homogenizowane. Niewskazane są również potrawy przetworzone, żywność fast food, instant, wyroby piekarnicze, chipsy, krakersy, tłuste mięso i wędliny, kiełbasy, masło, smalec, olej kokosowy i palmowy. Alkohol również powinien zostać wyeliminowany lub przynajmniej mocno ograniczony, nie tylko ze względu na samą jego toksyczność dla wątroby, ale znaczący w nim udział cukru i/lub zwiększenie spożycia cukru podczas jego konsumpcji.

Dbając o wątrobę nie możemy zapominać o odpowiedniej diecie, aktywności fizycznej, higienie psychicznej, ale także o właściwym nawodnieniu. Podstawą nawodnienia powinna być woda, natomiast nic nie stoi na przeszkodzie aby uzupełniać ją zieloną herbatą oraz kawą bez cukru. Odkryciem ostatnich lat jest korzystny wpływ na wątrobę picia 2-3 filiżanek kawy dziennie, najlepiej filtrowanej lub z ekspresu.

Jeśli potrzebujesz porady specjalisty – zapraszam
Dietetyk mgr Natalia Parulska