Dla Pacjenta
Dla Lekarza
Dla Firm
Moje konto
Szukaj na stronie...
badania-lab

Najważniejsze badania profilaktyczne dla kobiet i mężczyzn

25 kwietnia 2025
Diagnostyka, Poradnik pacjenta

Profilaktyka zdrowotna odgrywa kluczową rolę w wykrywaniu chorób na wczesnym etapie, co znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Regularne badania kontrolne pozwalają monitorować stan zdrowia i zapobiegać poważnym schorzeniom. Poniżej wyjaśniamy, dlaczego płeć w profilaktyce ma znaczenie oraz przedstawiamy listę najważniejszych badań profilaktycznych, które powinny wykonywać zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Dlaczego profilaktyka powinna uwzględniać płeć?

Badania profilaktyczne różnią się w zależności od płci, ponieważ kobiety i mężczyźni mają odmienne predyspozycje do występowania niektórych chorób. U kobiet szczególną uwagę zwraca się na profilaktykę raka piersi, szyjki macicy i osteoporozy, podczas gdy u mężczyzn częściej monitoruje się stan prostaty i ryzyko chorób układu krążenia. Różnice hormonalne także wpływają na sposób rozwoju chorób metabolicznych, sercowo-naczyniowych czy nowotworowych. Ponadto objawy tych samych schorzeń mogą różnić się w zależności od płci, co wpływa na sposób diagnozowania. Dlatego skuteczna profilaktyka powinna być dopasowana indywidualnie – przede wszystkim z uwzględnieniem płci.

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne dla kobiet i mężczyzn

  1. Morfologia krwi – ocena ogólnego stanu zdrowia, wykrycie anemii i stanów zapalnych.
  2. Glukoza na czczo – badanie poziomu cukru we krwi, istotne w diagnostyce cukrzycy.
  3. Lipidogram – ocena poziomu cholesterolu i trójglicerydów, pomocne w profilaktyce miażdżycy.
  4. Próby wątrobowe (białko, bilirubina, AST, ALT) – ocena pracy wątroby.
  5. Próby nerkowe – mocznik, kreatynina, kwas moczowy – ocena pracy nerek.
  6. TSH, FT3, FT4, TRab – badania tarczycy w celu diagnostyki niedoczynności lub nadczynności.
  7. Badanie ogólne moczu – wykrywanie infekcji układu moczowego i problemów z nerkami.
  8. CRP – marker stanu zapalnego w organizmie.
  9. Elektrolity (sód, potas, magnez, wapń) – istotne dla pracy serca i mięśni.
  10. Hemoglobina glikowana (HbA1c) – długoterminowy wskaźnik poziomu cukru we krwi, pomocny w kontroli cukrzycy.
  11. Żelazo i ferrytyna – ocena poziomu żelaza, ważna w diagnostyce anemii.
  12. Badanie poziomu witaminy D – istotne dla zdrowia kości i odporności.
  13. Badanie poziomu testosteronu (dla mężczyzn) – przydatne w diagnostyce zaburzeń hormonalnych.

Badania obrazowe i diagnostyczne

Badania dla kobiet

  1. Cytologia (badanie przesiewowe raka szyjki macicy) – bezpłatnie w ramach programu profilaktycznego wykonywana co 3 lata u kobiet w wieku 25-64 lat. Więcej>>
  2. Mammografia – bezpłatnie w ramach programu profilaktycznego wykonywana co 2 lata u kobiet w wieku 45-74 lat lub częściej w przypadku obciążenia genetycznego. Więcej>>
  3. USG piersi – uzupełnienie mammografii, szczególnie zalecane młodszym kobietom.
  4. Badanie ginekologiczne – regularne wizyty u ginekologa pomagają w wykrywaniu stanów zapalnych i nowotworów.
  5. Badania hormonalne – pomocne w diagnostyce zaburzeń miesiączkowania, menopauzy oraz chorób tarczycy.

Badania dla mężczyzn

  1. Badanie prostaty (PSA) – zalecane po 50. roku życia (lub wcześniej w przypadku obciążenia rodzinnego).
  2. USG jąder – szczególnie u młodszych mężczyzn w celu wczesnego wykrywania zmian nowotworowych.
  3. Badanie jąder samodzielne – regularne samobadanie pozwala na wykrycie guzków i innych niepokojących zmian.
  4. Badanie poziomu testosteronu – przydatne w diagnostyce zaburzeń hormonalnych, zmęczenia, spadku libido i problemów z erekcją.

Badania wspólne dla kobiet i mężczyzn

  1. Pomiar ciśnienia krwi – wczesne wykrycie nadciśnienia tętniczego w celu zapobiegania jego powikłaniom.
  2. EKG i echo serca – monitorowanie pracy serca, szczególnie u osób z grupy ryzyka.
  3. Gastroskopia – zalecana u osób z problemami trawiennymi i zgagą.
  4. RTG klatki piersiowej – pomocne w wykrywaniu zmian w płucach, zwłaszcza u palaczy.
  5. Testy alergiczne – przy podejrzeniu alergii pokarmowych i wziewnych.
  6. Kolonoskopia – zalecana po 50. roku życia, a w przypadku obciążenia rodzinnego nawet wcześniej.

Regularne badania profilaktyczne i systematyczne wizyty u lekarza pozwalają na wczesne wykrycie wielu chorób i podjęcie odpowiednich działań terapeutycznych. Dbając o zdrowie inwestujemy w długie i zdrowe życie.

Zobacz również: https://luxmedlublin.pl/blog/jakie-badania-profilaktyczne-warto-wykonac/

Źródła:
1.  Ministerstwo Zdrowia / Narodowy Fundusz Zdrowia. Programy profilaktyczne – cytologia, mammografia, profilaktyka chorób układu krążenia. Dostęp online: https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne
2.  Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR). Rekomendacje badań profilaktycznych dla dorosłych. Dostęp online: https://ptmr.info.pl
3.  Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy (PZH-PIB). Profilaktyka chorób cywilizacyjnych. Dostęp online: https://www.pzh.gov.pl
Medycyna Praktyczna. Profilaktyka i badania przesiewowe. Dostęp online: https://www.mp.pl/pacjent/profilaktyka
5.  American Heart Association. Recommended Health Screenings for Men and Women. Dostęp online: https://www.heart.org
6.  United States Preventive Services Task Force (USPSTF). Recommendations for preventive screenings. Dostęp online: https://www.uspreventiveservicestaskforce.org

    Informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólnoinformacyjny i edukacyjny. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy czy leczenia. Zaleca się konsultację z lekarzem lub innym wykwalifikowanym pracownikiem ochrony zdrowia w celu uzyskania porady dotyczącej konkretnych objawów, dolegliwości czy stanu zdrowia.